جنبه نوآوری پژوهش در پروپوزال

جنبه نوآوری پژوهش در پروپوزال به معنای ارائه یک ایده، روش، رویکرد یا کاربرد جدید است که پژوهش شما را از مطالعات پیشین متمایز می‌کند و ارزش علمی یا عملی تازه‌ای به آن اضافه می‌نماید. برخلاف تصور برخی دانشجویان، نوآوری لزوماً به معنای کشف نظریه‌ای تازه یا انجام کاری انقلابی نیست؛ گاهی فقط کافی‌ست با زاویه‌ای متفاوت به یک مسئله شناخته‌شده نگاه کنید یا از یک روش معمول، در بستر جدیدی استفاده نمایید. در این مقاله به شما آموزش می‌دهیم که چطور بخش نوآوری پژوهش در پروپوزال را بنویسید و چه اشتباهاتی را نباید انجام دهید.

جنبه نوآوری در پروپوزال چیست و چرا اهمیت دارد؟

در هر پروپوزال پژوهشی، بخش جنبه نوآوری جایگاهی کلیدی دارد؛ چرا که داوران دقیقاً در این قسمت به دنبال پاسخ به یک سؤال اساسی هستند: پژوهش پیشنهادی چه ارزش جدیدی برای حوزه علمی مورد نظر دارد؟ در واقع، نوآوری همان نقطه‌ای است که پژوهش شما را از مطالعات قبلی متمایز می‌سازد و توجیه می‌کند که چرا انجام این تحقیق ضروری است.

بر اساس تجربیات ما در تیم پروپوزالچی، بسیاری از دانشجویان درک درستی از مفهوم نوآوری ندارند و گمان می‌کنند که این بخش حتماً باید حاوی ایده‌ای انقلابی یا نظریه‌ای کاملاً جدید باشد. در حالی که در عمل، نوآوری می‌تواند به‌صورت معرفی یک رویکرد تازه، کاربرد روش تحقیق متفاوت، بررسی یک مسئله در بستر جدید یا حتی تحلیل داده‌هایی باشد که تاکنون مطالعه نشده‌اند.

اهمیت این بخش از آن‌جاست که در بسیاری از موارد، داوران و اعضای شورای پژوهشی بر اساس میزان نوآوری یک طرح، در مورد تایید یا رد آن تصمیم‌گیری می‌کنند. اگر این بخش به‌درستی نوشته شود و نوآوری پژوهش به شکل شفاف و قانع‌کننده ارائه گردد، می‌تواند مسیر تصویب پروپوزال را بسیار هموارتر کند.

انواع نوآوری پژوهش در پروپوزال

در پروپوزال، نوآوری می‌تواند در ابعاد مختلفی بروز پیدا کند که به‌طور کلی می‌توان آن را در سه دسته اصلی تقسیم‌بندی کرد: نوآوری نظری، نوآوری روشی و نوآوری کاربردی. شناخت این دسته‌بندی به دانشجویان کمک می‌کند تا دقیق‌تر و هدفمندتر بخش نوآوری را بنویسند.

1- نوآوری نظری

در این نوع، پژوهشگر تلاش می‌کند دیدگاه نظری تازه‌ای ارائه دهد یا نظریه‌ای را در بافت جدیدی مورد استفاده یا ارزیابی قرار دهد. برای مثال، اگر شما یک مدل روانشناسی غربی را برای اولین بار در یک جامعه غیرغربی و بومی بررسی کنید، یا از ترکیب چند نظریه، یک چارچوب مفهومی جدید بسازید، در حال ارائه نوآوری نظری هستید.

برای مثال در یک پروپوزال ارشد رشته مدیریت، نظریه‌های کلاسیک رهبری را با مفاهیم جدید اقتصاد رفتاری ترکیب کردیم. این ترکیب، چارچوب تازه‌ای برای تحلیل رفتار مدیران ارائه می‌داد و از نظر داوران، جنبه نوآورانه‌ای قابل‌قبول محسوب شد.

2- نوآوری روشی

در این حالت، نوآوری در روش انجام تحقیق یا ابزار مورد استفاده دیده می‌شود. برای مثال، استفاده از یک ابزار آماری پیشرفته، طراحی پرسشنامه‌ای با ساختار متفاوت، یا تحلیل داده‌ها با روش‌های ترکیبی (کمی و کیفی) می‌تواند نشانه‌ای از نوآوری روشی باشد.

بارها دیده‌ایم که استفاده از نرم‌افزارهایی مانند R یا SmartPLS به جای SPSS، اگر همراه با دلیل علمی باشد، می‌تواند در پروپوزال‌های روش‌محور به‌عنوان نوآوری پذیرفته شود.

3- نوآوری کاربردی

اینجا تمرکز بر این است که پژوهش چگونه می‌تواند در دنیای واقعی مورد استفاده قرار بگیرد. مثلاً اگر تحقیق شما در مورد راهکارهای کاهش فرسودگی شغلی در یک صنعت خاص است و تاکنون چنین تحقیقاتی در آن صنعت انجام نشده، می‌توان گفت که نوآوری کاربردی ایجاد کرده‌اید.

چگونه جنبه نوآوری پژوهش در پروپوزال را بنویسیم؟

بیان نوآوری پژوهش در پروپوزال نباید طولانی، پیچیده یا پر از عبارت‌های مبهم باشد. استاد راهنما یا داور، انتظار دارد این بخش را در چند جمله روشن، مختصر و هدفمند بخواند و متوجه شود که پژوهش شما دقیقاً چه تفاوتی با مطالعات قبلی دارد. تجربه ما نشان می‌دهد که اگر دانشجو بتواند در 2 تا 4 جمله، نوآوری پژوهش خود را با ساختار مشخص و بدون زیاده‌گویی بیان کند، شانس پذیرش پروپوزال او به‌مراتب بیشتر خواهد بود.

در ادامه چند فرمول و ساختار کاربردی برای نوشتن این بخش ارائه می‌کنیم:

ساختار پیشنهادی اول

در این پژوهش، [موضوع یا متغیر] برای نخستین‌بار در [جامعه/محیط/زمینه خاص] مورد بررسی قرار می‌گیرد که در مطالعات پیشین به آن پرداخته نشده است.

مثال: در این پژوهش، رابطه بین هوش هیجانی و تعارضات زناشویی برای نخستین‌بار در میان زوجین فرهنگی شهر یزد بررسی می‌شود؛ در حالی که مطالعات قبلی بیشتر بر کارکنان سازمانی متمرکز بوده‌اند.

ساختار پیشنهادی دوم

نوآوری این پژوهش در استفاده از [روش/مدل/نظریه] برای بررسی [مسئله] است که پیش از این، با رویکردهای متفاوتی تحلیل شده‌اند.

مثال: نوآوری این تحقیق در به‌کارگیری نظریه خودکارآمدی بندورا برای تحلیل انگیزه تحصیلی دانشجویان است؛ موضوعی که تاکنون بیشتر با مدل‌های کلاسیک انگیزشی بررسی شده است.

ساختار پیشنهادی سوم

نتایج این پژوهش می‌تواند مبنای ارائه راهکارهایی برای [کاربرد خاص] قرار گیرد که در ادبیات پژوهش داخلی مورد توجه نبوده است.

مثال: نتایج این مطالعه می‌تواند مبنایی برای طراحی سیاست‌های بهبود سلامت روان در محیط‌های کاری صنعتی باشد؛ کاربردی که در مطالعات داخلی به آن پرداخته نشده است.

نکته مهم: استفاده از واژه‌هایی مانند «برای نخستین‌بار»، «در پژوهش‌های پیشین دیده نشده»، «در ایران سابقه ندارد»، «با روش متفاوت»، یا «در جامعه‌ای خاص» می‌تواند به برجسته‌سازی نوآوری پژوهش در پروپوزال کمک کند.

تفاوت نوآوری با اهداف و سوالات پژوهش در پروپوزال

یکی از اشتباهات رایج در انجام پروپوزال کارشناسی ارشد و دکتری این است که دانشجویان، نوآوری پژوهش را با اهداف یا سوالات تحقیق در پروپوزال اشتباه می‌گیرند. در حالی که این سه بخش، هرکدام نقش مستقل و مشخصی در ساختار علمی پروپوزال دارند و نباید با یکدیگر ادغام شوند یا جای هم نوشته شوند.

اهداف پژوهش معمولاً بیان می‌کنند که محقق قصد دارد در این تحقیق به چه نتایجی برسد. این اهداف می‌توانند کلی یا جزئی باشند و چارچوب کلی تحقیق را ترسیم می‌کنند.

سوالات پژوهش نیز از دل اهداف بیرون می‌آیند و به‌صورت دقیق‌تر و مسئله‌محور مشخص می‌کنند که قرار است چه چیزی بررسی یا پاسخ داده شود.

اما نوآوری پژوهش به این معناست که شما چه عنصر جدیدی را وارد این مسیر می‌کنید. این نوآوری ممکن است در روش انجام تحقیق باشد، در نحوه تحلیل داده‌ها، در استفاده از منابع یا نظریه‌هایی که تاکنون در آن حوزه استفاده نشده‌اند، یا در کاربرد نتایج پژوهش در فضایی تازه.

برای اینکه تفاوت این سه بخش روشن‌تر شود، به مثال زیر توجه کنید:

هدف: بررسی رابطه بین سبک رهبری و رضایت شغلی کارکنان

سؤال: آیا سبک رهبری تحولی بر رضایت شغلی کارکنان تاثیر دارد؟

نوآوری: استفاده از مدل رهبری تحول‌آفرین در یک صنعت خاص که پیش‌تر در این زمینه مطالعه نشده است.

4 اشتباه دانشجویان در نوشتن بخش نوآوری پژوهش در پروپوزال و نحوه اصلاح آن‌ها

1- تکرار اهداف یا سوالات به‌جای نوآوری

یکی از رایج‌ترین خطاها این است که دانشجو در بخش نوآوری، همان اهداف یا سوالات پژوهش را تکرار می‌کند، بدون اینکه چیزی «جدید» به متن اضافه کند.

راه‌حل: نوآوری را باید به‌عنوان پاسخی به این سؤال بنویسید: چه چیزی در این پژوهش، برای اولین بار یا با رویکردی متفاوت انجام می‌شود؟

2- استفاده از عبارت‌های کلی و بدون شواهد

عبارت‌هایی مانند «این پژوهش دارای نوآوری بالا است» یا «این مطالعه کاملاً جدید است» بدون توضیح و مثال، از نظر علمی پذیرفتنی نیستند.

راه‌حل: همیشه یک مثال مشخص یا زمینه مقایسه‌ای بیاورید تا نشان دهید که نوآوری دقیقاً در کدام بخش از پژوهش قرار دارد.

3- مبالغه یا ادعای غیرواقعی

گاهی دانشجویان برای جذاب نشان دادن پروپوزال، ادعاهای بزرگی در مورد نوآوری مطرح می‌کنند که یا قابل اثبات نیست یا در حد و اندازه پروژه آن‌ها نیست.

راه‌حل: نوآوری باید با سطح پژوهش شما (ارشد یا دکتری)، منابع در دسترس، و حوزه تخصصی‌تان تناسب داشته باشد. واقع‌بینی، اعتبار علمی شما را افزایش می‌دهد.

4- بی‌توجهی به ادبیات پژوهش قبلی

بسیاری از دانشجویان بدون بررسی دقیق پژوهش‌های مشابه، تصور می‌کنند ایده آن‌ها نوآورانه است، در حالی که ممکن است همان موضوع بارها بررسی شده باشد.

راه‌حل: پیش از نوشتن بخش نوآوری، چند مقاله معتبر و به‌روز مرتبط را مرور کنید. اگر مورد مشابهی یافتید، تفاوت کار خود با آن‌ها را صریحاً بیان کنید.

جمع‌بندی

بخش جنبه نوآوری پژوهش در پروپوزال، نقطه‌ای است که استاد یا داور از خود می‌پرسد: این تحقیق چه حرف تازه‌ای دارد؟ اگر بتوانید در چند جمله دقیق، نشان دهید که پژوهش شما چه چیزی به علم یا عمل اضافه می‌کند، یک گام بزرگ برای تصویب پروپوزال برداشته‌اید. نوآوری می‌تواند در روش، نظریه، کاربرد یا حتی جامعه هدف باشد، به‌شرطی که به‌درستی انتخاب و بیان شود. آنچه ما در پروپوزالچی بارها دیده‌ایم این است که پروپوزال‌هایی که نوآوری قانع‌کننده دارند، حتی اگر در بخش‌های دیگر نقص جزئی داشته باشند، معمولاً شانس بیشتری برای تایید دارند. اگر در نگارش این بخش یا کل پروپوزال به کمک نیاز دارید، ما آماده‌ایم تا از ابتدا تا انتها، همراه‌تان باشیم. کافی است سفارش پروپوزال ارشد و یا سفارش پروپوزال دکتری را ثبت کنید تا تیم ما به‌صورت تخصصی و متناسب با رشته شما، پروپوزالی دقیق، علمی و قابل دفاع برای شما بنویسد.

سوالات پرتکرار دانشجویان در رابطه با نحوه نوشتن جنبه نوآوری پژوهش در پروپوزال

مقالات مرتبط

• بیان مسئله در پروپوزال
• نحوه انتخاب موضوع پروپوزال
• اهمیت و ضرورت پژوهش در پروپوزال